Over geluid en geluidsdruk bestaan tal van misvattingen - en die worden vaak in ons nadeel uitgelegd. In het onderstaande artikel, Geluidmetingen sancties, wordt tot in detail uitgelegd hoe motorgeluid gemeten wordt en wat er gebeurt als je te veel geluid produceert.
Nieuwe motoren worden alleen goedgekeurd voor gebruik op de weg als ze bij een rijdend (dynamisch) uitgevoerde test niet meer dan 77 dB produceren. Dat is een Europese regel. Maakt een motor meer geluid, dan komt hij de weg niet op. Bij deze test rijdt de motor in twee richtingen tussen twee op 15 meter afstand van elkaar geplaatste microfoons door, onder strikt vastgelegde condities (snelheid, versnelling, etc). Auto's worden op vergelijkbare manier gemeten
Die rijdende of dynamische meting is knap lastig uit te voeren en dus ongeschikt voor geluidscontroles onderweg. Daarom wordt er bij goedgekeurde motoren ook een statische meting uitgevoerd. Daarbij wordt het uitlaatgeluid gemeten op 50 cm afstand van de uitlaatmond, bij een per merk en type vastgesteld toerental. De bij die meting vastgestelde waarde komt in het kentekenregister te staan en wordt ook vermeld op het VIN-plaatje van je motor: zie de foto hieronder. Dit aantal dB's moet je zien als een controlegetal. Produceert je motor bij een controle meer dB's, dan zal hij bij de rijdend uitgevoerde test ook luider klinken dan de toegestane 77 dB. Het resultaat? Een bekeuring of een verbod om verder te rijden. Ook auto's worden statisch gemeten, voor hetzelfde doel. [artikel gaat verder onder de foto.]
Die statische meting valt natuurlijk altijd hoger uit dan de dynamische meting: de meetafstand is in het ene geval slechts 50 cm, in het andere geval de helft van 15 meter. Een motor die keurig aan de wettelijke eis van 77 dB voldoet kan statisch makkelijk 95 dB of meer produceren. Vermeld het kentekenregister geen dB-waarde en geen toerental voor de meting, dan hangt de maximale geluidsproductie bij deze test af van de cilinderinhoud. Bij viertaktmotoren wordt gemeten bij 2.000 toeren (bouwjaar voor 1960) of 4.500 toeren (vanaf 1960). Bij tweetaktmotoren vindt de meting plaats bij 2.250 resp. 4.500 toeren.
80 cm3 91dB
125 cm3 92dB
350 cm3 95dB
500 cm3 97dB
750 cm3 100dB
1.000 cm3 103dB
> 1.000 cm3 106dB
Even afrekenen
Bij politiecontroles worden geen dynamische maar uitsluitend statische metingen uitgevoerd. Als je motor bij die meting 1 of 2 dB meer produceert dan er op je typeplaatje staat, dan gebeurt er niets. Bij een overschrijding van 3 dB betaal je 300 euro; registreert de meter 4 of meer dB meer, dan gaat de rekening omhoog naar 450 euro. Daarnaast kan de politie per direct de RDW opdracht geven om je een verbod voor rijden op de weg op te leggen. Je mag dan pas verder rijden als je motor bij diezelfde RWD opnieuw gekeurd is.
Maak je onnodig geluid, bijvoorbeeld door voor het verkeerslicht je gas flink open te trekken of een burnout te maken, dan kun je ook zonder geluidsmeting bekeurd worden: je tikt dan 390 euro af.
Voor auto's ligt de limietwaarde voor toelating tot de openbare weg sinds 2016 op 77 dB*. Voor auto's ligt die waarde iets lager, op 70-74 dB (m.i.v. 2020)**, afhankelijk van de Power to Mass Ratio***. Een vooral door tegenstanders van motorgeluid veelgemaakte fout is dat ze de dynamische limietwaarden van auto's vergelijken met de statische geluidsproductie van een motor, en dan bij voorkeur met die hierboven genoemde 106 dB. Gebrek aan kennis is er de oorzaak van dat veel mensen deze misleiding voor zoete koek aannemen.
De theorie
De sterkte van geluid wordt uitgedrukt in decibel (dB). Het menselijk gehoor neemt midden- en hoge tonen beter waar dan lage en zeer hoge tonen van eenzelfde sterkte. Deze selectieve gevoeligheid van het gehoor wordt gecorrigeerd door het toepassen van een zogenaamd 'A-filter' in de meetapparatuur. De geluidssterkte wordt dan uitgedrukt in dB(A). Voor het leesgemak laten we die (A) in deze tekst achterwege.
De decibel is een logaritmische verhoudingswaarde. Dat betekent dat je twee waarden niet zomaar bij elkaar mag optellen. Twee motoren met een geluidsniveau van 80 dB produceren gezamenlijk geen 160 dB, maar 83 dB. Die 3 dB erbij wordt slechts als 'iets luider' ervaren. Als de buren je vragen om je muziek zachter zet en je draait het volume 3 dB omlaag, sturen ze alsnog de politie op je af. Voor een verdubbeling van de geluidsdruk - wat ervaren wordt als twee keer zo luid - is tien keer zoveel energie nodig. Tien motoren die elk 80 dB produceren, geven samen 90 dB. Die 90 dB klinkt in veel oren twee keer zo luid als 80 dB.
TOELICHTING
* Met ingang van 2016 wordt geluid bij de typegoedkeuring op twee manieren gemeten: zowel bij een volgasacceleratie (Lwot) als bij constante snelheid (Lcrs). Daaruit wordt een gewogen gemiddelde berekend (Lurban). Dit geeft de werkelijke geluidsproductie beter weer. De maximale grens voor motoren die voor toelating 80 dB mochten produceren, ligt vanaf die datum op Lurban 77 dB (A). Verlagingen van deze norm gaan mogelijk nog volgen, maar een vermindering van de geluidsproductie is bij motoren veel minder makkelijk te realiseren dan bij auto's.
** Voor auto's ligt de grens met ingang van 01-07-2016 op 72 tot 75 dB (A) (Lurban), afhankelijk van de verhouding tussen vermogen en gewicht (PMR***) van de auto. Per 01-07-2020 volgde een verlaging naar 70 tot 74 dB (A), en per 01-07-2024 geldt 68-72 dB (A) als maximum.
*** De Power to Mass Ratio wordt berekend door het vermogen van in kW te delen door de rijklare massa (Mass in Running Order): het gewicht van de auto met een bestuurder van 75 kilo en een voor minimaal 90% gevulde tank. Er zijn vier categorieën: ≤ 120, 121-160, > 160 en > 200 met minder dan vier stoelen. De categorie ≤ 120 mag het minst geluid maken. Een auto met een vermogen van 120 kW (163 pk) en een zoals hierboven omschreven gewicht van 1000 kilo (MRO) heeft een PMR van 120. De 77 dB voor motoren geldt voor alle motorfietsen met een PMR van meer dan 50.
%20N515%20-%20HuPi%202020%20-%20DSC_2406%20-%2003%20lores.JPG)
