Geluid, geluidsmeting en sancties

Dynamische meting
‍Nieuwe motoren worden alleen goedgekeurd voor gebruik op de weg als ze bij een rijdend (dynamisch) uitgevoerde test niet meer dan 77 dB produceren. Dat is een Europese regel. Maakt een motor meer geluid, dan komt hij de weg niet op. Bij deze test rijdt de motor in twee richtingen tussen twee op 15 meter afstand van elkaar geplaatste microfoons door, onder strikt vastgelegde condities (snelheid, versnelling, etc). Auto's worden op vergelijkbare manier gemeten

Statische meting
Die rijdende of dynamische meting is knap lastig uit te voeren en dus ongeschikt voor geluidscontroles onderweg. Daarom wordt er bij de keuring van nieuwe modellen ook een statische meting uitgevoerd. Daarbij wordt het uitlaatgeluid gemeten op 50 cm afstand van de uitlaatmond, bij een per merk en type vastgesteld toerental. De bij die meting vastgestelde waarde komt in het kentekenregister te staan en wordt ook vermeld op het VIN-plaatje van je motor, zoals op de foto hieronder. Bij een statische meting tijdens een politiecontrole mag deze motor bij 2.650 toeren maximaal 93 dB maken.

‍

Statisch luider dan dynamisch
‍Die statische meting valt natuurlijk altijd hoger uit dan de dynamische meting: de meetafstand is in het ene geval slechts 50 cm, in het andere geval de helft van 15 meter. Een motor die keurig aan de wettelijke eis van 77 dB bij een dynamische meting voldoet kan statisch makkelijk 95 dB of meer produceren. Goed om te weten:
- Het maximum aantal dB's bij een statische meting is 106 dB (motorfietsen)
- Een motorfiets die statisch 95 dB of meer produceert kan rijdend best stiller zijn dan een motor die bijvoorbeeld voor 92 dB of minder in het kentekenregister staat. Er is dus geen relatie tussen het op het VIN-plaatje vastgelegde aantal dB's en de werkelijke geluidsproductie bij een dynamische meting. Dat maakt een verbod voor motoren die voor 95 dB of meer te boek staan (Oostenrijk) volkomen willekeurig.
- De geluidsproductie van oudere (pre-Euronormen) motoren is niet vastgelegd. Dat betekent niet dat ze ongelimiteerd geluid mogen maken. Verderop in dit artikel vind je een overzicht met de maxima voor deze motoren.

‍Even afrekenen
Bij politiecontroles worden dus geen dynamische maar uitsluitend statische metingen uitgevoerd. Als je motor bij die meting 1 of 2 dB meer produceert dan er op je typeplaatje staat, dan gebeurt er niets. Bij een overschrijding van 3 dB betaal je 380 euro; registreert de meter 4 of meer dB meer, dan gaat de rekening omhoog naar 500 euro.* Daarnaast kan de politie per direct de RDW opdracht geven om je een verbod voor rijden op de weg op te leggen. Je mag dan pas verder rijden als je motor bij diezelfde RWD opnieuw gekeurd is.

Zonder controle
Maak je onnodig geluid, bijvoorbeeld door voor het verkeerslicht je gas flink open te trekken of een burnout te maken, dan kun je ook zonder geluidsmeting bekeurd worden: je tikt dan 310 euro af.

‍Auto's en motoren
Voor auto's ligt de limietwaarde voor toelating tot de openbare weg sinds 2016 op 77 dB**. Voor auto's ligt die waarde iets lager, op 70-74 dB (m.i.v. 2020), afhankelijk van de Power to Mass Ratio***. Een vooral door tegenstanders van motorgeluid veelgemaakte fout is dat ze de dynamische limietwaarden van auto's vergelijken met de statische geluidsproductie van een motor, en dan bij voorkeur met die hierboven genoemde 106 dB. Gebrek aan kennis is er de oorzaak van dat veel mensen deze misleiding voor zoete koek aannemen.

Oudere motoren
Van oudere motoren is de geluidsproductie niet geregistreerd. ‍Bij die motoren wordt de maximale geluidsproductie bij een statische meting bepaald door de cilinderinhoud. Bij viertaktmotoren wordt gemeten bij 2.000 toeren (bouwjaar voor 1960) of 4.000 toeren (vanaf 1960). Voor tweetakt motoren gelden iets hogere toerentallen (2.250 tpm voor 1960; 4.500 tpm vanaf 1960). Ook zijn er maximumwaarden voor de dynamisch gemeten geluidsproductie van deze motoren.
‍

‍De theorie
‍De sterkte van geluid wordt uitgedrukt in decibel (dB). Het menselijk gehoor neemt midden- en hoge tonen beter waar dan lage en zeer hoge tonen van eenzelfde sterkte. Deze selectieve gevoeligheid van het gehoor wordt gecorrigeerd door het toepassen van een zogenaamd 'A-filter' in de meetapparatuur. De geluidssterkte wordt dan uitgedrukt in dB(A). Voor het leesgemak laten we die (A) in deze tekst achterwege.
‍
‍Decibellen
De decibel is een logaritmische verhoudingswaarde. Dat betekent dat je twee waarden niet zomaar bij elkaar mag optellen. Twee motoren met een geluidsniveau van 80 dB produceren gezamenlijk geen 160 dB, maar 83 dB. Die 3 dB erbij wordt slechts als 'iets luider' ervaren. Als de buren je vragen om je muziek zachter zet en je draait het volume 3 dB omlaag, sturen ze alsnog de politie op je af. Voor een verdubbeling van de geluidsdruk - wat ervaren wordt als twee keer zo luid - is tien keer zoveel energie nodig. Tien motoren die elk 80 dB produceren, geven samen 90 dB. Die 90 dB klinkt in veel oren twee keer zo luid als 80 dB.

‍TOELICHTING
* Sancties per 01-02-2025. Deze bedragen worden jaarlijks herzien.
*Met ingang van 2016 wordt geluid bij de typegoedkeuring op twee manieren gemeten: zowel bij een volgasacceleratie (Lwot) als bij constante snelheid (Lcrs). Daaruit wordt een gewogen gemiddelde berekend (Lurban). Dit geeft de werkelijke geluidsproductie beter weer. De maximale grens voor motoren die voor toelating 80 dB mochten produceren, ligt vanaf die datum op Lurban 77 dB (A). Verlagingen van deze norm gaan mogelijk nog volgen, maar een vermindering van de geluidsproductie is bij motoren veel minder makkelijk te realiseren dan bij auto's. 
*** Voor auto's ligt de grens met ingang van 01-07-2016 op 72 tot 75 dB (A) (Lurban), afhankelijk van de verhouding tussen vermogen en gewicht (PMR) van de auto. Per 01-07-2020 volgde een verlaging naar 70 tot 74 dB (A), en per 01-07-2024 geldt 68-72 dB (A) als maximum. De Power to Mass Ratio wordt berekend door het vermogen van in kW te delen door de rijklare massa (Mass in Running Order): het gewicht van de auto met een bestuurder van 75 kilo en een voor minimaal 90% gevulde tank. Er zijn vier categorieën: ≤ 120, 121-160, > 160 en > 200 met minder dan vier stoelen. De categorie ≤ 120 mag het minst geluid maken. Een auto met een vermogen van 120 kW (163 pk) en een zoals hierboven omschreven gewicht van 1000 kilo (MRO) heeft een PMR van 120. De 77 dB voor motoren geldt voor alle motorfietsen met een PMR van meer dan 50.

‍

‍

‍